Публицист, журналист және бірқатар шығарма авторы Бигелді Ғабдуллин Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың «Егемен Қазақстан» газетіне берген сұхбаты жайлы және Мемлекет басшысының Қаңтар оқиғасы мен «Қос билік» мәселесі туралы ашық айтқан ойларына қатысты өз пікірін білдірді, деп хабарлайды alash.kz ақпарат порталы.
Автордың жазуынша, Мемлекет басшысының сұхбатынан оның Қазақстан мен жалпы әлемде орын алып жатқан кейбір өзекті оқиғалар туралы пікірін аңғаруға болады. Сондай-ақ газет директоры Дихан Қамзабекұлының өткір сауалдары өте орынды болған. Президент Тоқаев ешбір сұрақтан қалыс қалмай, жан-жақты, дәлелді, сауатты жауап берді, деп бағалады ол.
Сұхбаттың құрылымы өте қарапайым. Сондықтан үлкен саясат пен экономикаға аса мән бермейтін, бірақ «күнделікті өмір» мәселесіне қызығушылық танытатын қарапайым қазақстандыққа түсінікті.
Бұл сұхбат Президент Тоқаевтың осы уақытқа дейін тыйым салынған тақырыпты қозғағанымен де құнды – бұл «қос билік» тақырыбы.
Иә, Назарбаев қызметінен кеткеннен кейін Қазақстанда қос биліктің бір түрі пайда болды. Н.Назарбаевтың өзі билік «тізгінін» ерте босатқанына өкіне бастады ма, әлде биліктен ғана емес, қызметтен, ықпалдан, сансыз ақша ағынынан айырылған төңірегіндегілер бұрынғы басшысын осындай қадамға итермеледі ме? Мен үшін бұған баға беру қиын, - деп жазды ол.
Оның жазуынша, қалай болғанда да, Қазақстанда қос билік орнады. Бұл заңды Президент Қ.Тоқаев пен экс-президент Н.Назарбаевтың өте қарама-қайшы тоғысуындағы қос билік. Олардың әрқайсысы дипломатиялық тұрғыдан саясаттағы мұндай қауіпті жағдайды мойындаудан аулақ.
Бірақ халық қос биліктің билік бөлінісі емес, Тоқаев пен Назарбаев арасындағы қатаң текетірес екенін жақсы білді. Бұл еріксіз қақтығыстарға, биліктің түсініспеушілікке, әр күштің өзіне қарсы тұрғанды ығыстыруға ұмтылуына әкелді. Сайып келгенде, қос билік «Қаңтар – 22» деп аталатын қайғылы оқиғаның детонаторына айналды, - деді ол.
Президент Тоқаевтың «елді осындай қақтығысқа не әкелді» деген сауалға нақты жауабы:
Президент Тоқаевтың өзі айтқандай, шынымен де қос билік үлгісін енгізу әрекеттері болды және бұл әрекеттер өзінің мақсаттылығымен және ұйымшылдығымен ерекшеленді. «Билік транзитінің» қазіргі саяси жағдайында саяси манипуляторлар биліктің параллельді орталығын қалыптастырды. Елде Президент пен Жоғарғы Бас қолбасшы, сондай-ақ экс-Президент өкілдік ететін Қауіпсіздік Кеңесінің Төрағасы болды. Бұл, сайып келгенде, билік қақтығысына алып келмеуі мүмкін емес еді. Оның айтуынша, бұл жағдай «қаңтар дағдарысының алғы шарттарының біріне айналды».
Өйткені ымыраласқан қаскөйлер өздері ойлап тапқан қосарланған билік, яғни «тандем» идеясын дәріптеп, оны өз мүддесіне пайдаланғысы келді. Кейбір лауазымды тұлғалардың, оның ішінде бұрынғы Әділет министрінің мәртебе жағынан Елбасы Президенттен жоғары тұратынын айтқаны естеріңізде шығар. Кейбір шенеуніктер біресе ана, біресе мына кабинетті жағалап жүрді. Олар ойнақтап жүріп, ақыры от басты. Мен кейінірек Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаевқа оның жақын серіктерінің саяси қитұрқылығы еліміздің тас-талқанын шығара жаздағанын ашық айттым, - деді Президент сұхбатында.
Тоқаев мемлекетте үлкен және кіші президент деген болмауы керек деп санайтынын айтты.
«Кеттің бе – қайырылма!» – болашақта ел тізгінін ұстайтын азаматтарға үлкен сабақ, олар мұндай нәрседен қашық болуға және тек қана мемлекеттің мүддесі мен қоғамның береке-бірлігін ойлауға тиіс. Өкінішке орай, ішкі саяси дағдарыстың шешуші сәтінде негізгі құқық қорғау органдарының басшылары өздерінің кәсіби біліктіліктерінің төмендігін, тіпті сатқындықтарын көрсетті.
Өткен қанды оқиғалар билікке Конституцияға сәйкес жұмыс істейтін мемлекеттік институттардың тұрақты және тиімді жүйелерін құру қажеттігін үйретеді.
Тоқаевтың нық сенімімен, біз халық болып бұл дағдарысты еңсердік, аман қалдық және одан сайын күшейе түстік. Біз бұдан да үлкен апаттың алдын алып, елдегі жағдайды азаматтарымыздың бірлігі мен бүкіл билік вертикалының шешуші әрекеттерінің арқасында тұрақтандырдық.
Елді күйреу мен бейберекетсіздіктен құтқарған халықтың ынтымағы мен Президент Қ.Тоқаевтың саяси ерік-жігері Қазақстанның демократиялық дамуының кепілі болып қала береді, - деп жазды Бигелді Ғабдуллин.
https://www.facebook.com/share/p/8cZ8QSKdzHECFbVM/
