Қасым-Жомарт Тоқаевтың 2024 жылғы Қазақстан халқына арнаған Жолдауы көптеген мәселелерді қамтып, елдің алдағы даму бағытын айқындауға бағытталды. Жолдауда экономикалық, әлеуметтік және халықаралық мәселелерге терең үңіліп, мемлекетіміздің болашағына қатысты маңызды шешімдер талқыға салынды. Жолдаудың басты мақсаты – әділетті Қазақстан құру, елдегі реформаларды тереңдету және әлемдік деңгейде бәсекеге қабілетті мемлекет қалыптастыру.
Alash.KZ сайты саясаттанушылар мен экономика сарапшыларының жолдауда көтерілген мәселелерге қатысты пікірін сұрап білген еді.
Экономикалық өсу және өндірістік даму
Белгілі саясаттанушы Талғат Қалиев бүй дейді:
Президент Жолдауда экономикалық өсімге ерекше мән беріп, қайта өңдеу өндірісіне жаңа серпін беру қажеттігін атап өтті. Бұл салаға инвестиция тарту және аймақтық дамуды күшейту – Қазақстанның болашағын анықтайтын маңызды қадамдар. Әсіресе, өнеркәсіп саласына білікті мамандардың келуі ел экономикасын тұрақты дамыту үшін басты міндет. Бірақ, Президент ескі жүйедегі шенеуніктер мен бюрократияның бұл процестерге кері әсерін тигізіп отырғанын да атап өтті.
Мысалы, Қазақстанның банк жүйесі Давос форумының глобалды бәсекелестік көрсеткішінде 113 орында тұрса да, елімізде бай адамдардың саны артқан. Президент банктердің нақты экономикаға, атап айтқанда, өндіріс саласына инвестиция салу қажеттігін еске салды. Бұл өндірісті дамытуға және шағын кәсіпкерлікті қолдауға жол ашады. Қазақстанда шағын кәсіп – ел экономикасын өркендететін маңызды сала, Қытай тәжірибесі көрсеткендей, шағын кәсіптің дамуы экономикалық өрлеудің негізі бола алады.
Салық реформасы және жер мәселесі
Қазақстанға танымалы Даниял Әшімбаев бүй дейді:
Жолдауда Президент салық жүйесіне реформа жүргізу туралы бастама көтеріп, жаңа салық кодексін жасауды тапсырды. Бұл қадам елдегі кәсіпкерлікке оң әсерін тигізіп, шағын кәсіпкерлердің салық ауыртпалығын жеңілдетуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, игерілмеген жерлер мәселесі де көтеріліп, 2000-нан астам жер телімі мемлекетке қайтарылғаны туралы ақпарат берілді. Алайда, қоғамда әлі де латифундистердің игерілмеген жерлері жайлы ашық сұрақтар қалып отыр.
Мысалы, 2016 жылы жер дауы кезінде белгілі болған байлардың жерлері әлі күнге дейін халықтың игілігіне қайтарылмаған. Парламенттік тыңдауларды өткізу қажеттілігі де осы тұста ерекше атап өтілді.
Цифрландыру және жасанды интеллект
Журналист, жаңа технологиялар бойынша белгілі маман Мейіржан Әуелханұлы бүй дейді:
Цифрландыру мен жасанды интеллект мәселелері де Жолдауда маңызды орын алды. Ұлттық орталықтардың құрылуы және осы саладағы инвестициялар сыбайлас жемқорлықты жоюдың бірден-бір жолы ретінде ұсынылды. Дегенмен, кейбір сарапшылар Қазақстанда шенеуніктердің бұл мүмкіндіктерді айналып өту жолдарын табуы ықтимал екенін айтады.
Мысалы, танымал қазақстандық саясаткер Айдос Сарым сыбайлас жемқорлыққа қарсы күресте тек қатаң заңнамалық шаралар ғана тиімді нәтиже беретініне сенімді.
Білім және кадр мәселесі
"Болашақ" бағдарламасының түлегі, белгілі ғалым Айтқазы Қайшаұлы бүй дейді:
Президент Жолдауда білім беру мен кадр дайындауға ерекше назар аударды. Ол елімізде инженерлер мен техникалық мамандардың жетіспейтінін айтты. Қазақстанның 23 университетінде шетелдік серіктестіктермен кадрлар даярлау басталғанымен, өндіріс пен білім беру арасындағы байланыс әлі де әлсіз болып отыр. 2025 жылды жұмысшы мамандықтарының жылы деп жариялау ұсынысы еңбекке қабілетті, білімді жастарды қалыптастыруға бағытталған маңызды қадам.
Түйін:
Қасым-Жомарт Тоқаевтың қазақстандықтарға арнаған Жолдауы тек экономикалық және әлеуметтік мәселелерге ғана емес, рухани құндылықтар мен ұлттық бірлікке де үлкен мән берді. Ұлы Абайдың ілімі мен жаңа технологиялардың ұштасуы Қазақстанды болашақта дамыған елдер қатарына қоса алады. Жолдауды іске асыру үшін халық пен билік бірлесе жұмыс істеуі қажет. Алайда, сарапшылар бұл процестердің нақты нәтижеге жеткізуі үшін реформалардың толыққанды жүзеге асырылуын талап етеді.
Қазақстандық және халықаралық сарапшылардың пікірінше, Қазақстанның әлеуеті зор, бірақ оны толық іске асыру үшін әділетті және ашық басқару жүйесін қалыптастыру қажет. Біздің еліміз тек табиғи ресурстарға ғана емес, адам капиталына да негізделген жаңа экономика құруға дайын болуы тиіс.
